روان‌شناسی و "علوم دینی" - سینا پدرام

روان‌شناسی و “علوم دینی” – سینا پدرام

مندرج در ژورنال شماره ۵۸۳ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)

من حرف آن مدعی را یاوه می‌شمارم که با شکم سیر و خیال راحت، درس اخلاق می‌دهد.

فئودور داستایوفسکی

حجت‌الاسلام محمد عالم‌زاده نوری معاون تهذیب و تربیت حوزه‌های علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در موضوع افسردگی دانش‌آموزان اعلام کرد: “ما در حوزه علمیه حدود دو هزار طلبه داریم که به‌صورت تخصصی در زمینه روان‌شناسی و مشاوره تحصیلات دانشگاهی دارند.”

گفتگوی این حجت‌الله مانند باقی “تاجران دین” به‌عنوان یک کیس خوب برای دانشجویان رشته روان‌شناسی برای بررسی اختلالات فکری این “جمعیت انسانی” می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد. امری که در حوصله این یادداشت کوتاه نیست. اما جنبه مهمی در کل این مصاحبه هست که نیاز به پاسخ‌دادن دارد.

اول‌ازهمه عبارتی مانند “علوم دینی” یک تناقض کلامی و یک ناممکن عملی است. روش استدلال و نتیجه‌گیری علمی بر اساس داده‌ها، مشاهدات و تجربه‌های قابل‌تکرار و کنترل است. به عبارت بهتر، آزمون‌وخطا پایه اصلی علم را تشکیل می‌دهد. در مقابل دین ملغمه ایست از فرامین و فرایض و دگم‌های خرافی که بی‌چون‌وچرا باید اطاعت شوند. نه قابل‌اثبات هستند و نه قابل تحقیق.

اما و ثانیاً دخالت دین در زندگی اجتماعی بشری یک رابطه سیاسی نیز هست. نقد مذهب ازاین‌رو با نقد سیاسی پیوند می‌خورد. نقد آسمان یه یک مبارزه سیاسی تبدیل می‌شود. این واقعیت سیاسی روزمره در ایران، یعنی چالش مذهب در هر کوی و برزنی، است. هر حجابی که برداشته می‌شود، هر شعاری که بر دیوار نوشته می‌شود، هر اعتراضی که در دانشگاه‌ها و مدارس بر پا می‌شود، هر آوازی که در بزمی خوانده می‌شود، هر بی‌اعتنایی و تمردی در مقابل قوانین رژیم اسلامی نشان داده می‌شود، نقد مذهب در ایران امروز است.

دخالت مذهب در حوزه آموزش‌وپرورش سیاستی است شکست‌خورده. دخالت مذهب در علم و حوزه‌های علمی سیاستی است مضحک و خنده‌آور.

تمامی دانش روان‌شناسی حجت‌الاسلام “روان‌شناس” ما را می‌توان با یک اظهارنظر ایشان محک زد. ایشان در ادامه گفتگوی خود گفته‌اند که: “نوسانات روحی جوانان خیلی بالاست به این صورت که با یک کشمش گرمی و باید یک غوره سردی‌شان می‌شود. این ویژگی و خاصیت نوجوانان است که هیجاناتشان خیلی زود بروز پیدا می‌کند.” به این می‌گویند روان‌شناسی نخود و کشمشی. هیچ ربطی به روان‌شناسی علمی ندارد.

 

سردبیر این شماره: سوسن صابری

*سایت ژورنال را به دوستان و آشنایان خود معرفی کنید. در انتشار یادداشتهای ژورنال بکوشید journalfarsi.com

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *