ژورنال سایت خبری سیاسی ژورنال
مندرج در ژورنال شماره ۹۵۶ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)
روز سه‌شنبه ۱۷ بهمن، در سوئد جوانی به یک مدرسه بزرگسالان که طبق اخبار منتشر شده عمدتاً مهاجرین در آن تحصیل می‌کنند مسلحانه حمله می‌کند. تعداد کشته‌ها تا کنون ۱۰ نفر اعلام شده است. تلویزیون ۴ سوئد کلیپی منتشر کرده است که حمله‌کننده فریاد می‌زند “باید از اروپا گم شوید” و اعلام کرده است که انگیزه او می‌تواند “بیگانه‌ستیزی” باشد. خلیل کیوان به دو سؤال ژورنال در این مورد پاسخ می‌دهد:
محسن ابراهیمی: قبل از هر چیز کوتاه در باره ابعاد چنین اتفاقاتی در سوئد در سال‌های اخیر تصویری بدهید. در مقایسه با دوره‌های قبل آیا ابعاد خصومت با مهاجرین و پناهجویان در سال‌های اخیر بیشتر شده است؟
خلیل کیوان: اطلاعاتی که تا کنون منتشر شده است جای تردیدی باقی نمی‌گذارد که این حمله با انگیزه نژادپرستانه و بیگانه‌ستیزی رخ‌داده است.
در دهه‌های اخیر، سوئد شاهد چندین حمله مرگبار با انگیزه‌های مهاجرستیزی در مدارس بوده است. طبق گزارش ” شورای ملی پیشگیری از جرم سوئد” (Brå) بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ ده نفر در هفت حادثه خشونت‌آمیز در مدارس این کشور کشته شده‌اند. از جمله حمله مردی با شمشیر به معلمان مدرسه ترول‌هایتان در سال ۲۰۱۵ که دانش‌آموزان آن عمدتاً مهاجر بودند که در نتیجه آن چندین معلم کشته شدند.
جامعه سوئد بارها در سال‌ها و دهه‌های گذشته شاهد تراژدی‌هایی از این نوع بوده است. برای نمونه در سال‌های منتهی به ۱۹۹۰ و بعد از آن که سوئد با بحران اقتصادی و بیکاری و مشکلات اجتماعی مواجه شده بود بیگانه‌ستیزی رشد بی‌سابقه‌ای کرد تاحدی‌که حزب تازه‌تأسیس نژادپرست “دمکرات‌های نو”در سال ۹۱ با آرا چشمگیر ۶.۷ درصد و ۲۵ نماینده وارد پارلمان شد. در فضای آن سال‌ها فردی که به ” مرد لیزری” معروف شد و بعداً دستگیر و به حبس ابد محکوم شد با شلیک به مهاجرین کشور را برای مدتی در وحشت فروبرده بود. اما این پایان راسیسم در سوئد نبود. در دهه ۲۰۰۰ حزب تازه‌ای بنام “دمکرات‌های سوئد” سر برآورد که به‌تدریج رشد کرد و در آخرین انتخابات سوئد در سال ۲۰۲۲ به دومین حزب کشور تبدیل شد و اکنون در دولت ائتلافی قرار گرفته است.
محسن ابراهیمی؟ چه زمینه و عواملی باعث رخ‌دادن چنین حملاتی علیه مهاجرین و کلاً چنین تراژدی‌هایی در سوئد است؟
خلیل کیوان: طبق اظهارات پلیس مهاجم ۳۵ساله و از خانواده متوسط سوئدی میاید و از کودکی با مشکلات روانی مواجهه بوده است. در تحصیل و کار ناموفق بوده و به‌این‌ترتیب در قشر فقیر و به حاشیه رانده شده جامعه قرار گرفته است. با اختلال اوتیسم و آسپرگر دست‌وپنجه نرم می‌کرده و در انزوا و تنهایی زندگی می‌کرد. به‌این‌ترتیب با فردی مواجه هستیم که متعلق به اقشار تهیدست و سرخورده و به حاشیه رانده شده است. بیماری بوده که به‌خاطر رفورم‌های نئولیبرالی در نظام سلامت و کاهش نقش دولت در ارائه خدمات اجتماعی به حال خود رها شده است. با چنین زمینه‌ای و در فضای بیگانه‌ستیزی در سوئد مهاجم خشم خود را متوجه مهاجرین کرده است.
از پایان دهه ۹۰ میلادی و تحولاتی که در جهان رخ داد، سوئد نیز وارد دوره پر تلاطم و تغییرات زیروروکننده شد. دولت رفاه به‌شدت آسیب دید. مسئولیت دولت در قبال شهروندان کاهش یافت. گروه‌های بیشتری از مردم به حاشیه رانده شدند. شکاف‌ها زیاد شد. نژادپرستی و بیگانه‌ستیزی که در دهه‌های قبل جنبه فرهنگی داشت کم‌کم با ورود مهاجرین تازه از کشورهای جنگ‌زده خاورمیانه و آفریقایی رنگ‌وبوی سیاسی‌تر و نژادپرستی نیز به خود گرفت. مردم به حاشیه رانده شده تحت‌تأثیر تبلیغات دست راستی و راسیستی، مهاجرین را عامل ناکامی‌های خود معرفی می‌کردند.
در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ گروه‌های بزرگی از کشورهای ایران، عراق، لبنان، کردهای عراق و ترکیه و سوریه، شیلی و آرژانتین، سومالی و اریتره و یوگسلاوی سابق به سوئد وارد شدند. دولت‌ها و جریانات اسلام سیاسی با ورود مردم از ” کشورهای اسلامی” محیط مناسبی برای تبلیغات و رشد خود در پناه همدلی دولت سوئد و بر مبنای جامعه چندفرهنگی مبتنی بر نسبیت فرهنگی کسب کردند که باعث بروز مشکلات و معضلاتی در کشور شد.
تراژدی دلخراش اروبرو را باید بر زمینه تاریخی و سیاسی و اجتماعی که با فروپاشی شوروی و میدانداری سیاست‌های نئولیبرالی، ازبین‌بردن دولت رفاه، سیاست مهاجرتی دولت‌های سوئد و ناتوانی در جذب و ادغام مهاجرین و فعال‌مایشائی جریانات اسلام سیاسی که به نارضایتی مردم سوئد دامن زد درک کرد. راست افراطی و بیگانه‌ستیزی و حوادثی چون کشتار اروبرو ریشه در این مسائل دارند.
سردبیر این شماره: محسن ابراهیمی
در انتشار یادداشت‌های ژورنال بکوشید
وبسایت ژورنال:
journalfarsi.com
ایمیل: journalfarsi@gmail.com
اینستاگرام:
journalfarsi
تماس از طریق واتسآپ ۰۰۴۴۷۳۸۸۵۰۲۰
