ژورنال سایت خبری سیاسی ژورنال
نشریه ژورنال شماره ۱۱۴۵ – فایل پی دی اف – ویژه تلفن همراه
طبق خبر در کمتر از ۴۰ روز گذشته، ده زن در نقاط مختلف ایران به دست مردانی از بستگان نزدیک خود به قتل رسیده‌اند. این آمار، صرفاً مجموعه‌ای از پرونده‌های جنایی نیست بلکه بازتاب یک بحران ساختاری در نظام حقوقی و اجتماعی کشور است. بحران از آن‌جا آغاز می‌شود که قانون، به‌جای ایفای نقش بازدارنده، در مواردی به تسهیل، توجیه و حتی مشروعیت‌بخشی به خشونت علیه زنان می‌پردازد.
قوانین کیفری جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه در حوزه جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص، واجد رویکردی مردسالارانه و تبعیض‌آمیز هستند؛ رویکردی که ریشه در فقه اسلامی دارد. در این چارچوب حقوقی، زن نه به‌عنوان شهروندی مستقل و صاحب حق، بلکه عمدتاً در قالب مفاهیمی چون «ناموس» تعریف می‌شود؛ مفهومی که خشونت را به ابزار کنترل بدل می‌سازد و آن را در پوشش غیرت، شرافت و دین‌مداری تطهیر می‌کند.
نمونهٔ دردناک این واقعیت، قتل رومینا اشرفی، دختر ۱۳ ساله‌ای است که توسط پدرش در گیلان به قتل رسید و مورد دیگر، قتل مونا حیدری، زن جوان اهوازی است که توسط همسرش و پدرش به طرز فجیعی کشته شد و سر بریده‌اش در خیابان به نمایش گذاشته شد.
همچنین، در بسیاری از پرونده‌های قتل زنان توسط بستگان، برخی دادگاه‌ها انگیزه‌هایی نظیر «غیرت»، «رفتار نامناسب زن» یا «نگرانی از آبرو» را در ردیف عوامل مخففه تلقی می‌کنند که این نیز مجازات را کاهش می‌دهد. آنچه شرایط را وخیم‌تر می‌کند، فقدان اراده سیاسی برای تصویب و اجرای قوانین مؤثر در زمینه مقابله با خشونت مبتنی بر جنسیت است.
در جمهوری اسلامی از قوانین خانواده، ارث، شهادت، دیه و حضانت گرفته تا نهادهایی چون چندهمسری و تمکین اجباری، همگی در چارچوبی بنا شده‌اند که حقوق زنان را نه به‌عنوان انسان‌هایی برابر، بلکه به‌عنوان تابعانی تحت قیمومیت مردان تعریف می‌کند.
بنابراین، قتل‌های مکرر زنان نه رویدادی تصادفی، بلکه نتیجهٔ مستقیم پیوند میان قانون تبعیض‌آمیز، فرهنگ پدرسالار، و غیبت اراده نهادی برای حفاظت از حقوق بنیادین زنان است. در چنین ساختاری، خشونت خانگی نه‌تنها مهار نمی‌شود، بلکه در بستر قانون، عرف، بازتولید می‌شود. تا زمانی که این ساختارهای قدرت زیر سؤال نروند و بازنویسی اساسی قوانین با محوریت برابری، کرامت انسانی و عدالت جنسیتی انجام نشود، نمی‌توان به پایان این چرخه خونین امید داشت.
سردبیر این شماره: آذر پویا
در انتشار یادداشت‌های ژورنال بکوشید
وبسایت ژورنال:
journalfarsi.com
ایمیل: journalfarsi@gmail.com
اینستاگرام:
journalfarsi
