مندرج در ژورنال شماره ۸۹۷ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)
سانسور در جمهوری اسلامی ایران بهعنوان ابزاری کلیدی برای سرکوب صدای مخالفان و محدودکردن آزادی بیان به کار گرفته میشود. این سیاست بهویژه در حوزههای فرهنگی و هنری، بهشدت اعمال میشود. هنرمندان و سینماگران، به دلیل قدرت تأثیرگذاریشان بر جامعه، یکی از اهداف مهم این سیستم هستند. سانسور در چنین رژیمی نهتنها مانع بیان آزاد اندیشهها میشود، بلکه به منزله تلاشی برای کنترل روایتهای اجتماعی و تثبیت ایدئولوژی حکومتی است. سخنان احمد بهرامی، کارگردان فیلم “شهر خاموش”، که اخیراً در جشن حافظ، جایزه خود، “نشان عباس کیارستمی” را به بازیگران زن ممنوعالفعالیت تقدیم کرد، نمونهای از این سانسور و همچنین تقابل با آن است. این حرکت مثبت بهرامی در تقابل با سرکوب رژیم در رسانههای حکومتی منعکس نشد.
جنبش زن، زندگی، آزادی که از پاییز ۱۴۰۱ آغاز شد، تحولی بزرگ در رویکرد جامعه ایران به مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایجاد کرد. این جنبش که ابتدا با محوریت حقوق زنان و آزادیهای فردی شکل گرفت، هنرمندان را بهعنوان صداهای مهم اعتراضات، تحتتأثیر قرار داد. بسیاری از هنرمندان، چه داخل و چه خارج از ایران، با اعلام همبستگی با این انقلاب، به مبارزه با سرکوب و محدودیتها پرداختند. بازیگرانی چون ترانه علیدوستی، هنگامه قاضیانی و دیگر چهرههای هنری که به دلیل حمایت از این جنبش ممنوعالفعالیت شدند، نمونهای از این تأثیرات هستند. انقلاب زن، زندگی، آزادی به هنرمندان جسارت بیشتری بخشیده تا علیه سانسور و اختناق اعتراض کنند و از هنر خود بهعنوان ابزاری برای مقاومت استفاده کنند.
یکی از بارزترین نمودهای این اعتراضات، حجاببرداری هنرمندان زن بوده است. حجاب، بهعنوان نمادی از سیاستهای تحمیلی جمهوری اسلامی، به محوریترین موضوع مقاومت در میان زنان تبدیل شده است. بازیگران و هنرمندان زن با برداشتن حجاب یا به نمایش گذاشتن تصاویری بدون پوشش اجباری، به طور مستقیم به چالش با قوانین حکومت پرداختهاند. این اقدام، نه فقط شکلی از نافرمانی مدنی، بلکه بیانگر مخالفت هنرمندان با کنترل سیستماتیک بدن و هویت زنان توسط حکومت است.
در مجموع، سانسور در جمهوری اسلامی ایران ابزاری برای تثبیت ایدئولوژی حاکم و خفه کردن صدای مخالفان است. اما انقلاب زن، زندگی، آزادی به هنرمندان و مردم این جرئت را داده که با این سازوکار مقابله کرده و با تلاش برای آزادی عملاً سانسور را به درجه زیادی بیاثر کنند.
سردبیر این شماره: سوسن صابری
در انتشار یادداشتهای ژورنال بکوشید
وبسایت ژورنال:
journalfarsi.com
ایمیل: journalfarsi@gmail.com
اینستاگرام:
journalfarsi
واتساپ: ۰۰۴۴۷۷۸۸۹۸۸۶۴۳