مندرج در ژورنال شماره ۶۹۵ (لینک به فایل پی دی اف نشریه ژورنال برای پیاده کردن روی تلفن همراه)
فاطمه موسوی ویایه، جامعهشناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی در گفتگو با خبر آنلاین گفت که موج مهاجرت جوانان در ایران در یک سال گذشته رشدی ۱۴۰ درصدی داشته و نیمی از این مهاجرین را زنان تشکیل میدهند.
انسانها به دلائل مختلف از جمله زندگی در شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بهتر و برخورداری از حقوق انسانی و مزایای بیشتر و یا حتی از سر کنجکاوی اقدام به ترک کشور محل تولد خود و ادامه زندگی در جغرافیایی دیگر میکنند. مسلماً پدیده مهاجرت به قدمت طول ظهور گونه انسان بر روی زمین است. اما نکته حائز اهمیت وابستگی شکل تحقق این پدیده انسانی به شیوه تاریخی حاکم تولید و شکل روابط اجتماعی میان انسانها است. در دوران مدرن پدیده مهاجرت، بهویژه مهاجرت نیروی کار تابعی از روابط تولید سرمایهدارانه حاکم بر جهان و اشکال مشخص بروز آن در جوامع مختلف است و مهر روابط حاکم اجتماعی را بر خود دارد و قائم به منطق تولید و بازتولید مداوم سرمایه است.
بازتولید نیروی کار (سرمایه متغیر) در حوزههای مختلف تولید و با تواناییها و سطوح متفاوت بازدهی یکی از شرایط لازم بازتولید روابط تولید سرمایهدارانه است. گردش نیروی کار در بازار جهانی به این معنی امری عادی تلقی میگردد؛ اما خروج دائم نیروی کار ماهر و نیمهماهر (و در ایران خروج حتی نیروی غیرماهر) در مقیاسی فزاینده از یک کشور معین و عدم قابلیت جایگزینی آن (عدم توانایی جذب نیروی کار ماهر و نیمهماهر از بازارهای خارجی) نشانهای از اوضاع بحرانی روابط اقتصادی حاکم بر آن کشور است. فرار نیروی کار و عدم توانایی جذب نیروی کار از دیگر کشورها روی دیگر فرار سرمایه و ناتوانی در جذب سرمایه خارجی است. این وضعیت خود وجهی دیگر از ناتوانی در ادغام در سرمایه جهانی و بحران مزمن اقتصادی جمهوری اسلامی است.
بحران جاری اقتصادِ جمهوری اسلامی که در پدیده دزدسالاری، رانتخواری و اقتصاد مافیایی نیز متجلی میگردد حاصل موجودیت بحرانزای رژیم اسلامی است. اما در سطحی پایهایتر جمهوری اسلامی خود پاسخِ در وضعیتِ اضطراری سرمایه جهانی به بحران سرمایه در ایران بوده است. بحران موجود اما چه در سطح اقتصادی و بازتولید روابط اجتماعی و چه در سطح انسانی که در شکل فرار نیروی کار تحقق میپذیرد پاسخ سرمایهدارانه ندارد. سرنگونی جمهوری اسلامی اولین اما مهمترین قدم در راستای حل این بحران و ساخت جامعهای انسانی و مرفه است.
سردبیر این شماره: سوسن صابری
سایت ژورنال را به دوستان و آشنایان خود معرفی کنید. در انتشار یادداشتهای ژورنال بکوشید journalfarsi.com